- 14 Νοέμβριος 2015 - 15 Νοέμβριος 2015
- Prague
Η ιστορική μνήμη του κομμουνισμού στην Κεντρική και την Ανατολική Ευρώπη
Η ιστορική μνήμη ανήκει σε καλά εδραιωμένες επιστήμες της ιστορικής έρευνας. Συνιστά ένα σημαντικό μέρος της ταυτότητας κάθε πολιτικού κινήματος ή ομάδας. Το κομμουνιστικό κίνημα της Κεντρικής Ευρώπης γνώρισε σοβαρούς μετασχηματισμούς στη διάρκεια του 20ου αιώνα, ιδιαίτερα όσον αφορά τη σχέση του με τον εθνικισμό και με τις πράξεις –ή τα λάθη- του στο παρελθόν.
Όσον αφορά την ιστορική μνήμη, το κομμουνιστικό κόμμα συνδέθηκε αρχικά με το μέλλον και τη διεθνή εργατική τάξη, χωρίς να νιώθει την ανάγκη να διαμορφώσει την πολιτική της ιστορίας. Αυτό, όμως, άλλαξε όταν οι εσωτερικές συγκρούσεις πολλαπλασιάστηκαν μέσα στο κίνημα. Η ερμηνεία της ιστορίας από το λενινιστικό κόμμα και η επανάσταση έγιναν όπλο εναντίον του αντιπάλου. Τα χρόνια του μεσοπολέμου επέφεραν την ανάπτυξη της ιδεολογίας του «εθνικού κομμουνισμού» η οποία συνιστούσε μια επανερμηνεία της εθνικής ιστορίας από αριστερή εθνικιστική σκοπιά, με στόχο τη λαϊκή στήριξη. Ο «εθνικός κομμουνισμός» αποτέλεσε σημαντικό εργαλείο για την οργάνωση της αντίστασης κατά του ναζισμού. Αργότερα, στα μεταπολεμικά χρόνια, χρησιμοποιήθηκε για να αιτιολογηθούν οι «εθνικοί δρόμοι» προς το σοσιαλισμό και, μετά το 1956, οι προσπάθειες αποστασιοποίησης από τη Σοβιετική Ένωση. Η νίκη του στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο αποτέλεσε καίριο γεγονός στην ιστορία του κινήματος, επισκιάζοντας την οκτωβριανή επανάσταση. Τέθηκε υπό αμφισβήτηση όμως, από το 1956 και μετά, όταν άρχισαν να γίνονται γνωστά τα εγκλήματα του Σταλινισμού.
Από το 1960 και μετά, τα κομμουνιστικά καθεστώτα άρχισαν να στηρίζουν τη νομιμοποίησή τους όλο και περισσότερο στο παρελθόν, αλλά η κληρονομιά του Σταλινισμού και των εγκλημάτων του στην Κεντρική Ευρώπη (Κατίν, Βουδαπέστη 1956, Άνοιξη της Πράγας), συνέβαλε στην καθεστωτική κρίση που γνώρισε και οδήγησε, τη δεκαετία του 1980, σε προσπάθειες αναδιατύπωσης ή και απόρριψης της ίδιας της κομμουνιστικής ταυτότητας. Μετά το 1989 το κίνημα υιοθέτησε την «κουλτούρα της ήττας», προκειμένου να διαχειριστεί το παρελθόν του και να ζητήσει συγγνώμη.
Η νέα νομιμοποίησή του στηρίχθηκε στον θετικό ρόλο που έπαιξε την περίοδο του εκδημοκρατισμού, στο τέλος της δεκαετίας του 1980, οπότε υιοθέτησε τη δημοκρατική ταυτότητα, αλλά και στη σφοδρή κριτική που άσκησε στην αναβίωση του καπιταλισμού. Με στόχο να κάνουμε μια συζήτηση για τον κεντροευρωπαϊκό κομμουνισμό, απευθύνουμε πρόσκληση σε δώδεκα κοινωνικούς επιστήμονες, κυρίως ιστορικούς, αλλά και λογοτέχνες, κινηματογραφιστές και πολιτικούς επιστήμονες από την Κεντρική Ευρώπη, να λάβουν μέρος στην ημερίδα. Ιδιαίτερα ευπρόσδεκτες θα είναι οι συμμετοχές από την Πολωνία, την Τσεχία και τη Σλοβακία, την Ουγγαρία και τη Ρουμανία.
Γιαεπικοινωνία:
Marie Lukáčová
Association for Leftist Theory SOK
00420603985081
edicesok (at) gmail.com
Πρόγραμμα
Σάββατο, 14 Νοεμβρίου
8:30 – 9:00 Εγγραφές
9:00 – 9:10 Χαιρετισμός
(Stanislav Holubec)
9:10 – 10:20 Κεντρική
ομιλία: Communism and anti-communism
as ideologies of the intelligentsia (Tomasz Zarycki)
10:30 – 12:00 Official Politics
of Memory before 1989 (Πρόεδρος:
Ondřej Daniel)
Oksana Klymenko: Constructing Memoirs
about the October Revolution in the 1920s
Agnieszka Mrozik: Spinners of the
(post)revolutionary reality. Constructing history of the Left in the
memoirs of Polish communist women in the 1960s
Catalin Parfene: Historical Memory of
Communist Romania's Sports: Between Nostalgia and Romanianization
12:00 – 13:00 Γεύμα
13:00 – 14:00 Official Politics
of Memory before 1989 II. (Πρόεδρος:
Michael Hauser)
Ondřej Daniel: “Comrades, the
Comrades are Right!” History of Movement on the Screens of Late
Socialist Television
Ugnė Marija Andrijauskaitė:
Inventing the Communist Party of Lithuania as a labour movement. The
narratives in Soviet historiography
14: 15 – 15:45 Identities of
anti-Stalinist left before 1989 (Πρόεδρος:
Kristina Andělová)
Florin Poenaru: Identities of
anti-Stalinist Romanian communists
Jakub Szumski: What happened in 1980?
Official and popular memory of the Polish Communist Party after
martial law
Senol Arslantas: The Most
Long-Lasting Trauma in the Memory of the Turkish Left: The 1980
Military Coup and Its Destructive Consequences in Turkey
16:00 – 17: 00 People´s memory
of communism after 1989 (Πρόεδρος:
Joe Grim Feinberg)
Eszter Bartha: András Tóth
- Contrasting the Memory of the Kádár and Honecker regimes
Kalina Yordanova: Post-memories of
socialist Yugoslavia. The place of the parents’ past in their
children’s identity
17:15 – 18:45 Identities of
post-1989 left (Πρόεδρος:
Vítězslav Sommer)
Csilla Kiss: “Of the past let us
make a clean slate”. The lack of a left-wing narrative and the
failure of the Hungarian left
Thorsten Holzhauser: Learned
nothing from the past? Historical memory of German post-communists
and its functionalization after 1989
Antony Kalashnikov: Historical
apologetics and factional differences in the Russian communist party
(CPRF), 1993-2004
Κυριακή, 15 Νοεμβρίου
9:00 – 10:00 Identities of
post-1989 left (Πρόεδρος:
Martina Poliaková)
Kristina Andělová: The Ongoing
Legacies of 1968 and 1989 are Two Related Challenges of Our Future.
Czech Socialism, Memory of Czech “Totalitarianism” and the End of
History
Walter Baier: Austrian communist
experiences interpreted from post-1989 perspective
10:15-11:45 Right-wing memory of
communism after 1989 (Πρόεδρος:
Stanislav Holubec)
Ekaterina v. Klimenko: Politics of
oblivion and the practices of remembrance. Repressions, collective
memory and nation-building in postsoviet Russia
Oleksandra Gaidai: Nationalism versus
Sovietism? Politics of Memory towards Communist Heritage in Ukraine
after 1991
Ittipol Jungwatanawong: The Use of
Historical Memory by the FIDESZ Party in post-communist Hungary
12:00 – 12:45 Γεύμα
12:45 – 14:15 Places of Memory
after 1989 (Πρόεδρος: Josef
Švéda)
Aleksandra Kuczyńska-Zonik: The
contemporary value of Soviet monuments in East Central Europe
Aleksandra Đorđević: Contested
Histories and Monumental Past: Serbia's Culture of Remembrance of
Army Headquarters Building
Stanislav Holubec: Places of
socialist and post-socialist memory in the Czech republic and former
GDR - Case of Hradec Králové and Jena
13:30 – 13:45 Κλείσιμο.
Αρχεία
